Καρκίνος του Πνεύμονα

Τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα πολλές φορές εμφανίζονται όταν η ασθένεια έχει πλέον προχωρήσει.
Μερικά από τα συμπτώματα είναι:

• Χρόνιος βήχας
• βραχνάδα
• αιμόπτυση
• απώλεια βάρους και όρεξης χωρίς προφανή λόγο
• Δύσπνοια
• Συριγμός
• Επαναλαμβανόμενα περιστατικά βρογχίτιδας
• Πόνος στο στήθος

Οι συνηθέστερες θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι:

1. Εγχείρηση
2. Ακτινοθεραπεία
3. Χημειοθεραπεία
4. Βιολογικές θεραπείες

Οι θεραπευτικές επιλογές καθορίζονται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιστατικού, όπως ο τύπος του καρκίνου, το στάδιο της νόσου, η γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενή και η ηλικία του.

1. Εγχείρηση
   Είναι η πρώτη επιλογή για τον ΜΜΚΠ , όταν ο καρκίνος βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Αν είναι τοπικά προχωρημένος ο ασθενής υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία προ εγχειρητικά, για να μειωθεί το μέγεθος του, πριν από την χειρουργική αφαίρεση του.
2. Ακτινοθεραπεία
   Είναι στοχευμένη ακτινοβολία με στόχο την θανάτωση των καρκινικών κυττάρων. Αυτή η μέθοδος προϋποθέτει διαδοχικές επισκέψεις στο ακτινοθεραπευτικό τμήμα του νοσοκομείου για ένα διάστημα.
3. Χημειοθεραπεία
   Είναι η πρώτη επιλογή για τον ΜΚΠ, αλλά χορηγείται και στον ΜΜΚΠ.  Σκοτώνει τα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα, όπως τα καρκινικά. Υπάρχουν διάφοροι τύποι χημειοθεραπειών και ο γιατρός θα επιλέξει την κατάλληλη θεραπεία, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της νόσου. Η χημειοθεραπεία χορηγείται σε κύκλους. Μεταξύ των κύκλων μεσολαβεί χρονικό διάστημα ανάπαυσης. Η διάρκεια της είναι μερικοί μήνες και κατά κύριο λόγο χορηγείται στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων. Συνήθως ο ασθενής επιστρέφει σπίτι του την ίδια μέρα, αν και κάποιες θεραπείες απαιτούν παραμονή στο νοσοκομείο για μικρό διάστημα.
4. Βιολογικές θεραπείες
   Σκοτώνουν συνήθως τα καρκινικά κύτταρα και όχι τα υγιή και χορηγούνται ενδοφλέβια στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων. Για την πρώτη χορήγηση τους ίσως χρειαστεί μία διανυκτέρευση στο νοσοκομείο. Υπάρχουν νεότερες θεραπείες από το στόμα που μπορούν να ληφθούν στο σπίτι.

Πως αντιμετωπίζονται οι ανεπιθύμητες παρενέργειες από την χημειοθεραπεία;
Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες της θεραπείας δεν βιώνονται ούτε από όλους τους ασθενείς ούτε στον ίδιο βαθμό. Συνήθως είναι παροδικές και εκλείπουν μετά το πέρας της θεραπείας. Πολλές από αυτές μπορούν να εξαλειφθούν ή να μειωθούν σημαντικά με την παρέμβαση του θεράποντος γιατρού, χωρίς να χρειαστεί διακοπή της θεραπείας.

Πριν ξεκινήσει η θεραπεία καλό είναι να συζητηθούν με τον γιατρό οι πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειες της και είναι απαραίτητη η επικοινωνία μαζί του εάν εμφανιστούν κάποιες από αυτές.

Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό να μην διακόπτετε την θεραπεία από μόνοι σας.

Κάποιες πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειες της θεραπείας και οι τρόποι αντιμετώπισης τους είναι οι εξής:
1.Εξάνθημα
Σύντομα, μετά την έναρξη της θεραπείας, είναι πιθανό να εμφανισθεί εξάνθημα. Συχνότερα εμφανίζεται στο πρόσωπο, στο στήθος και στην πλάτη και συνοδεύεται από φαγούρα, ευαισθησία, αίσθημα καύσης, ξηροδερμία ή σκάσιμο του δέρματος στα δάχτυλα και τις παλάμες. Μπορεί να μοιάζει με ακμή ή ξηροδερμία. Ο θεράπων ιατρός πρέπει να ενημερώνεται για να συστήσει κάποια δερματολογική αγωγή.

2.Αίσθημα κόπωσης
Κατά την διάρκεια της θεραπείας είναι πιθανόν ο ασθενής να νιώθει συχνά την ανάγκη να ξεκουραστεί ή να κοιμηθεί. Ίσως πρέπει να προσαρμόσει το πρόγραμμα του και την εργασία του στις ανάγκες του οργανισμού του. Πρέπει να υιοθετήσει έναν υγιεινότερο τρόπο ζωής. Πρέπει να σταματήσει το τσιγάρο και να φροντίσει την διατροφή του. Πρέπει να ενημερώσει τον γιατρό του.

3.Ναυτία
Είναι δυνατόν να εμφανιστεί κατά την διάρκεια της χημειοθεραπείας και της βιολογικής θεραπείας. Ο γιατρός θα κρίνει αν πρέπει να χορηγήσει αντιεμετική αγωγή.

4.Διάρροια
Η πρόσληψη περισσότερων υγρών, αφεψημάτων ή αναψυκτικών χωρίς ζάχαρη βοηθάει στην αποφυγή της αφυδάτωσης. Πρέπει να αποφεύγονται τα πικάντικα τρόφιμα και να προτιμώνται οι ήπιες τροφές. Ο γιατρός πρέπει να ενημερωθεί γιατί υπάρχουν φαρμακευτικά σκευάσματα που μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά.

5.Απώλεια μαλλιών
Πρέπει να συζητηθεί με τον θεράποντα γιατρό κατά πόσον η θεραπεία θα προκαλέσει απώλεια μαλλιών. Υπάρχουν τρόποι αποκατάστασης με καλά αισθητικά αποτελέσματα που θα καλύψει τον ασθενή κατά την περίοδο της θεραπείας.

6.Ξηροστομία ή δυσκολία στην κατάποση
Το πλύσιμο των δοντιών μετά από κάθε γεύμα, οι πλύσεις του στόματος με χλιαρό νερό ή χαμομήλι καθώς και η ενημέρωση του οδοντίατρου για την νόσου βοηθάνε στην ξηροστομία. Στην περίπτωση δυσκολίας κατάποσης είναι καλό η τροφή να έχει υγρή μορφή.

7.Πόνος στα χέρια ή στα πόδια
Κάποιες χημειοθεραπείες μπορεί να προκαλέσουν νευροπάθεια. Ελαφρά λυγίσματα ή εκτάσεις των δακτύλων των χεριών και των ποδιών καθημερινά μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση. Οπωσδήποτε πρέπει να ενημερωθεί ο θεράπων ιατρός.

Α. ΠΡΟΛΗΨΗ
Η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα συνδέεται άμεσα με διατροφή χαμηλή σε φρούτα και λαχανικά. Πολλές επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες  υποστηρίζουν ότι ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου είναι χαμηλότερος ακόμη και μεταξύ καπνιστών που καταναλώνουν περισσότερο από πέντε μερίδες φρούτα και λαχανικά την ημέρα σε σχέση με τους μη καπνιστές που δεν έχουν αυτή την συνήθεια.

Είναι γεγονός ότι ο ανθρώπινος οργανισμός χρησιμοποιεί συγκεκριμένα διατροφικά στοιχεία από τα φρούτα και τα λαχανικά – τα λεγόμενα αντιοξειδωτικά – προκειμένου να προστατέψει τους ιστούς του από την καταστροφική οξείδωση. Επειδή η οξείδωση συνδέεται άμεσα με αυξημένο κίνδυνο καρκινογένεσης, τα στοιχεία αυτά θεωρούνται προστατευτικά έναντι του κινδύνου εμφάνισης του καρκίνου.

Οι ανωτέρω διαπιστώσεις οδήγησαν στην άποψη ότι το αντιοξειδωτικό διατροφικό στοιχείο β-καροτίνη – που βρίσκεται άφθονο στα φρούτα και στα λαχανικά με σκούρο πράσινο και κίτρινο χρώμα – πιθανά να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα  (πίνακας 1). Η διατροφική αξία της β-καροτίνης φαίνεται να είναι σημαντική όταν προσλαμβάνεται μέσα από την τροφή. Αντίθετα η χορήγησή της σε μεγάλες δόσεις μέσα από διατροφικά συμπληρώματα βιταμίνης Α και β-καροτίνης αύξησε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες.

Το δεύτερο διατροφικό στοιχείο που φαίνεται να ασκεί προστατευτική δράση στην εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα είναι το σελήνιο. Είναι μέταλλο που συμμετέχει στους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού F2 (πίνακας 2).

Το σελήνιο μπορεί να χορηγείται και ως διατροφικό συμπλήρωμα – σύμφωνα με τις επίσημες διατροφικές συστάσεις – εφόσον η ημερήσια πρόσληψή του δεν υπερβαίνει τα 200 mgr/ημέρα. Υψηλότερες δόσεις χορήγησης είναι τοξικές και δεν συνιστώνται.

Β. Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ
Οι θεραπευτικοί χειρισμοί στον καρκίνο του πνεύμονα (χειρουργικές επεμβάσεις, ακτινο-χημειο θεραπεία κλπ) είναι συνήθως επιθετικοί με αρκετές παρενέργειες.

Τα προβλήματα αυτά είναι κυρίως η ανορεξία, δυσφαγία, ξηροστομία, δυσκαταποσία, οισοφαγίτιδα, ναυτία, εμετοί, κόπωση, αδυναμία, με τελικό αποτέλεσμα τις διαταραχές της θρεπτικής και λειτουργικής κατάστασης του οργανισμού.

Πολλοί ασθενείς εμφανίζουν ήδη κατά την διάγνωση της νόσου σοβαρές διατροφικές ελλείψεις εξαιτίας μιας παραμελημένης διατροφής ή των αρνητικών επιπτώσεων του καπνίσματος, κυρίως στα μικροθρεπτικά συστατικά.

Το κυριότερο χαρακτηριστικό των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα είναι η σοβαρή απώλεια σωματικού βάρους. Για τους λόγους αυτούς απαιτείται :

α) άμεση και έγκαιρη διατροφική εκτίμηση του ασθενούς προκειμένου να εντοπισθούν οι ελλείψεις σε διατροφικά συστατικά και να υπολογισθούν οι διαθρεπτικές του ανάγκες. Η διαδικασία αυτή απαιτεί μια σειρά πληροφοριών, οι οποίες βασίζονται στο ιατρικό και διατροφικό ιστορικό του ασθενή, τον εργαστηριακό έλεγχο, την κλινική εξέταση, τις μεταβολές του βάρους κ.λ.π.

β) Υπολογισμός των ιδιαίτερων θρεπτικών αναγκών του ασθενούς σύμφωνα με τις προτιμήσεις, τις δυνατότητές του και την κλινική κατάσταση, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή έκβαση της υγείας του και η ανταπόκριση στην θεραπεία.

Σε περιπτώσεις ασθενών που υποφέρουν από ανορεξία, δυσκαταποσία, αδυναμία και εξάντληση συστήνονται ειδικά διατροφικά διαλύματα σε υγρή κυρίως μορφή με ευχάριστη γεύση, πλούσια σε θερμίδες και πρωτεΐνες. Επειδή οι ασθενείς παραπονιούνται συχνά για αίσθημα πληρότητας στο στομάχι, φροντίζουμε να παίρνουν πολλές θερμίδες σε μικρό όγκο τροφής, εξασφαλίζοντας παράλληλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία σύμφωνα με τις επίσημες διατροφικές συστάσεις (RDA).

Επίσης συστήνονται διαλύματα εμπλουτισμένα σε Ω3 λιπαρά οξέα για αντιφλεγμο-νώδη κυτταρική δράση, ενώ ο κύριος στόχος είναι η γρήγορη αναπλήρωση ή η διακοπή απώλειας του σωματικού βάρους και της μυϊκής μάζας. Η εξασφάλιση της                  μυϊκής μάζας στους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα είναι πολύ σημαντική για την καλή λειτουργία των αναπνευστικών μυών του θώρακα.

Εάν ο ασθενής μπορεί να σιτισθεί από το στόμα ικανοποιητικά συστήνονται τροφές μαλακές, εύπεπτες, πολλές φορές πολτοποιημένες. Επίσης δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, τα οποία είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, ασβέστιο, βιταμίνες D & A, εφόσον δεν υπάρχει δυσανεξία από τον ασθενή ή τοξικότητα του πεπτικού συστήματος ως αποτέλεσμα των θεραπειών ή κάποιας φαρμακευτικής  αντένδειξης.

Τα φρούτα και τα λαχανικά εξακολουθούν να παίζουν σημαντικό ρόλο και στην διατροφή του ασθενούς με καρκίνο του πνεύμονα. Ως εκ τούτου, συστήνεται η κατανάλωση 5-6 μερίδων με σκούρο πράσινο και κίτρινο χρώμα την ημέρα σε μορφή φρέσκων χυμών ή ζωμών λαχανικών ή καλά βρασμένων ή και πολτοποιημένων, ανάλογα με την δυνατότητα σίτισης του ασθενούς.

Σε περιπτώσεις έντονης δύσπνοιας θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση λαχανικών που προκαλούν μετεωρισμό (πχ μπρόκολο, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, κουνουπίδι κλπ).

Επειδή κατά την πολτοποίηση ή τον παρατεταμένο βρασμό των τροφών καταστρέφονται σημαντικές ποσότητες βιταμινών και θρεπτικών συστατικών, το γεγονός αυτό θα πρέπει να αξιολογείται αναλόγως από τον κλινικό διαιτολόγο, προκειμένου να χορηγεί και το ανάλογο διατροφικό συμπλήρωμα στον ασθενή.

Τα γεύματα θα πρέπει να είναι μικρά σε όγκο και να χορηγούνται συχνά (από 6-8 φορές/ημέρα) ώστε να διευκολύνεται η διαδικασία της μάσησης και της πέψης χωρίς την εξάντληση και την δυσανεξία του ασθενή.

Σε περιπτώσεις ξηροστομίας θα πρέπει να αποφεύγονται τροφές στεγνές, ξηρές και σκληρές με πικάντικη και αλμυρή ή  πολύ  γλυκιά  γεύση. Αντίθετα, προτιμώνται τροφές δροσερές, με μαλακή υφή, εύπεπτες, εύληπτες και με απαλή γεύση.

Σε περιπτώσεις διάρροιας ή δυσκοιλιότητας ως αποτέλεσμα τοξικότητας από χημειο ή ακτινοθεραπεία, οι οδηγίες εξειδικεύονται για την διάρκεια και ένταση του προβλήματος. Χρειάζεται προσοχή στην ενυδάτωση του ασθενούς ή τα επίπεδα ηλεκτρολυτών.

Σε περιπτώσεις ναυτίας ή εμέτου οι συστάσεις είναι  (πίνακας 4).

Σε περιπτώσεις ακτινοθεραπείας συστήνονται  οι  επιλογές  :  (πίνακας 5).

Σε περιπτώσεις οισοφαγίτιδας θα  πρέπει  να  αποφεύγονται κυρίως  :

• εσπεριδοειδή
• λιπαρές τροφές
• τομάτα , σκόρδο
• δυόσμος
• καφεΐνη, σοκολάτα, μαύρο τσάι
• αλκοόλ
• μπαχαρικά (πιπέρι, κανέλλα)

Οι οδηγίες εξειδικεύονται ανάλογα με τις επιπλοκές της νόσου.

Το αλκοόλ θα πρέπει να αποφεύγεται εντελώς κατά την διάρκεια της χήμειο ή ακτινοθεραπείας για τον κίνδυνο τοξικότητας.

Σε περιπτώσεις λευκοπενίας ή ουδετεροπενίας ως αποτέλεσμα της εφαρμοζόμενης θεραπείας, επιβάλλεται η κατανάλωση τροφών απαλλαγμένων από παθογόνους μικροοργανισμούς για τον κίνδυνο της μόλυνσης λόγω της ανοσοκαταστολής του ασθενούς. Χορηγούνται τροφές που έχουν υποχρεωτικά υποστεί παρατεταμένο βρασμό  ή  ψήσιμο, σε καθαρά αποστειρωμένα σκεύη, ενώ απαγορεύεται η κατανάλωση ωμών φρούτων και λαχανικών καθώς και προβιοτικών προϊόντων.

Σε περιπτώσεις παχυσαρκίας δεν συνιστάται απώλεια βάρους με διατροφικά προγράμματα κατά την διάρκεια της θεραπείας. Ήπια άσκηση για αύξηση ή διατήρηση της μυϊκής μάζας και την καλύτερη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος, συστήνεται μόνο με ιατρική εντολή και συνήθως στην προχωρημένη ανάρρωση του ασθενούς.

Η επιλογή ενός πολυβιταμινούχου συμπληρώματος σε υγρή μορφή ή δισκίο, συστήνεται συχνά για την κάλυψη των διαθρεπτικών αναγκών των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα, εξαιτίας των προαναφερόμενων επιπλοκών.

Η χορήγηση του κατάλληλου συμπληρώματος γίνεται εφόσον διαπιστωθούν και για όσο χρόνο διαρκούν οι διατροφικές ανεπάρκειες στον ασθενή, χωρίς να υπερβαίνει ποτέ το 100% των ημερήσιων απαιτούμενων αναγκών του.

Αντίθετα, η χρήση διαφόρων αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων (πχ βιταμίνη C, E, A κλπ) σε υψηλές δόσεις, δεν συστήνεται, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της χημείο ή ακτινοθεραπείας, επειδή μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και να ανατρέψουν την έκβασή της μέσω της ανοσοδιέγερσης των καρκινικών κυττάρων.

Χορήγηση συμπληρωμάτων φυλλικού οξέος δεν συνιστώνται σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία με Μεθοτρεξάτη.

Σε ότι αφορά τα βότανα και τα φυτικά συμπληρώματα, η άποψη ότι προέρχονται από την φύση και ως εκ τούτου είναι ωφέλιμα – ακόμη σε  μεγάλες δόσεις – είναι εσφαλμένη. Πολλά φυτικά βιταμινούχα συμπληρώματα και βότανα είναι τοξικά σε μεγάλες δόσεις.

ΠΙΝΑΚΑΣ (1)

ΤΡΟΦΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α ΚΑΙ β-ΚΑΡΟΤΙΝΗ

• γάλα (↑ 2% λιπαρά)
• σπανάκι
• καρότα
• βοδινό συκώτι
• σπανάκι
• εμπλουτισμένη μαργαρίνη
• μπρόκολα
• κρόκος αυγού
• πεπόνι, ροδάκινο
• φυστικοβούτυρο
• πορτοκάλι, βερίκοκα

Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη από την τροφή : 800-1000 mgr/ημέρα

Διατροφικά συμπληρώματα : ΔΕΝ ΣΥΝΙΣΤΩΝΤΑΙ

ΠΙΝΑΚΑΣ (2)

ΤΡΟΦΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΣΕΛΗΝΙΟ

• εντόσθια (νεφροί, συκώτι)
• ξηροί καρποί (βραζιλιάνικα φιστίκια, ηλιόσποροι)
• φύτρο σιταριού
• όστρακα, γαρίδες
• τόνος, ξιφίας, πέρκα, σολομός, σκουμπρί
• ψωμί ολικής άλεσης και σίκαλης
• γαλακτοκομικά, τυριά

ΠΙΝΑΚΑΣ (3)

Επισημάνσεις :

• Θα πρέπει να καταναλώνουμε περισσότερες από πέντε (5) μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα
• Επιλέγουμε  κυρίως τα σκούρου πράσινου και κίτρινου χρώματος λαχανικά και φρούτα
• Να τα πλένουμε σχολαστικά και με πολλή προσοχή προκειμένου να μειωθεί σημαντικά το τυχόν υπάρχον φορτίο τους σε κατάλοιπα φυτοφαρμάκων και μικρόβια
• Να προτιμάμε φρούτα και λαχανικά από βιολογικές καλλιέργειες με την ανάλογη πιστοποίηση και  διασφάλιση
• Η μαγειρική παρασκευή δεν καταστρέφει εύκολα την βιταμίνη Α και την β-καροτίνη. Ωστόσο, προτιμάται η χρήση του φούρνου μικροκυμάτων και το μαγείρεμα στον ατμό για την διατήρηση της θρεπτικής αξίας των λαχανικών (κυρίως και ως προς τις υπόλοιπες βιταμίνες, οι οποίες είναι απαραίτητες για τον οργανισμό μας)
• Η κατανάλωση τομάτας και των προϊόντων της φαίνεται σε πρόσφατες έρευνες να σχετίζεται με την μείωση του κινδύνου
  εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.

ΠΙΝΑΚΑΣ (4)

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΑΣ

Ακολουθήστε τις εξής επιλογές :
1.   Μικρά – συχνά – ελκυστικά γεύματα
2.   Αποφυγή λιπαρών τροφών (τηγανιτά, τσιγαριστά κλπ)
3.   Αποφύγετε τα πικάντικα φαγητά
4.   Μασάτε αργά και πολύ καλά τις τροφές
5.   Μετά το φαγητό φροντίστε να αναπαύεστε
6.   Αποφύγετε τις οσμές της μαγειρικής προετοιμασίας
7.   Προτιμήστε τα κρύα πιάτα κυρίως ή φροντίστε να καταναλώνετε την τροφή σας σε θερμοκρασία δωματίου
8.   Εάν πρόκειται να υποβληθείτε σε χημειοθεραπεία, καταναλώστε ένα πολύ ελαφρύ γεύμα πριν την έναρξη (πχ 2 φρυγανιές και λίγο άπαχο ανθότυρο ή 1 κρέμα κλπ)
9.   Αποφύγετε την λήψη τροφής αμέσως μετά από θεραπεία
10.   Προτιμήστε την πρόσληψη διαυγών υγρών (πχ τσάι, χαμομήλι)

Τέλος, αποφύγετε οποιαδήποτε τροφή σας δημιουργεί απέχθεια και ενόχληση.

ΕΑΝ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ  ΥΠΟΒΑΛΛΕΤΑΙ  ΣΕ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Καταναλώστε μαλακές τροφές σε θερμοκρασία δωματίου
Επιλέξτε τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες, όπως το γάλα, το γιαούρτι, τα αυγά (το ασπράδι κυρίως)
Καταναλώστε άφθονους χυμούς φρούτων χωρίς ζάχαρη
Προτιμήστε απαλές κρύες ή παγωμένες τροφές (κρέμες, ζελέ, παγωτά, γιαούρτι κλπ)
Αποφύγετε τη χρήση μπαχαρικών, σάλτσας καυτερής, πίκλας, τουρσιών, καπνιστών, παστών και γενικά των ουσιών που ερεθίζουν το στόμα και το πεπτικό σύστημα
Χρησιμοποιείστε αντί αυτών φυτικά βότανα όπως ρίγανη, μαϊντανό, δενδρολίβανο, δάφνη κλπ προκειμένου να δώσετε ευχάριστη γεύση στα φαγητά σας
Αποφύγετε το τσιγάρισμα, τα τηγανιτά και τα ξεροψημένα τρόφιμα
Απαγορεύεται η αλκοόλη γενικώς
Διατηρείτε καλή στοματική υγιεινή, για αποφυγή μολύνσεων και μυκητιάσεων του

Όταν η δυσκαταποσία είναι έντονη, οι τροφές θα πρέπει να αλέθονται